Η δημιουργία της "χημείας" στην ομάδα

Γράφει ο Dr. Ζήσης Παπανικολάου (Ph.D., Ed.M)

«Μπορεί να είναι η διαφορά μεταξύ μιας καλής αγωνιστικής περιόδου και μιας καταπληκτικής περιόδου»

Πολλά γνωρίσματα είναι απαραίτητα για την δημιουργία μιας ομάδας με νικηφόρα πορεία. Όπως το ταλέντο των παικτών, ο αριθμός των παικτών, η ταχύτητα, η δύναμη και η προπονητική μέθοδος. Όλα είναι φυσικά σπουδαία. Το «απροσδιόριστο συναίσθημα» (άπιαστο) το οποίο συχνά δένει τους παίκτες όλους μαζί, ονομάζεται «χημεία της ομάδας». Αυτό κάνει την διαφορά μεταξύ μιας καλής πορείας της ομάδας και μιας καταπληκτικής πορείας.

Μια ομάδα Μπάσκετ μπορεί να έχει 5 παίκτες ταλαντούχους, αλλά δεν πρόκειται ποτέ να έχει νικηφόρα αποτελέσματα, χωρίς το απαραίτητο ομαδικό πνεύμα, την αποφασιστικότητα και την συνεχή επιδίωξη των στόχων, στοιχεία αναγκαία, ώστε οι παίκτες να προσπαθούν μαζί αρμονικά και με μορφή «αλυσιδωτής σύνθεσης» να χρησιμοποιούν όλες τις ικανότητές τους, για τον κοινό σκοπό της ομάδας, χωρίς εγωισμούς και προσωπικά κίνητρα.

Η χημεία της ομάδας μπορεί να περιγραφεί ως εξής:

· Η ικανότητα των παικτών να έχουν καλές σχέσεις μεταξύ τους, να προσπαθούν ομαδικά και χωρίς εγωισμό, κάτω από την καθοδήγηση των προπονητών.
· Η αναγνώριση του συγκεκριμένου ρόλου του οποίου κάθε παίκτης έχει στην ομάδα.
· Αμοιβαία αισθήματα συμπάθειας και αφοσίωσης μεταξύ των παικτών.
· Η ικανότητα των παικτών να προβλέπουν ο ένας τις ενέργειες του άλλου και να «αναμιγνύουν» τις προσπάθειες στα πρότυπα και τα σχέδια της ομάδας.
· Να υπάρχει δυνατή αίσθηση της ταυτότητας της ομάδας και ολική δέσμευση (αφοσίωση) στο πρόγραμμα της ομάδας και στους προπονητές.

Αφού η σπουδαιότητα της χημείας της ομάδας είναι δεδομένη, τι πρέπει να κάνουν οι προπονητές, ώστε να την δημιουργήσουν και να την βελτιώσουν; Πρώτα, πρέπει να είναι δίκαιοι και αντικειμενικοί. Πρέπει να παρακινούν και να δείχνουν καθαρά την εμπιστοσύνη τους και τα αισθήματα συμπάθειας προς τους παίκτες.

Ίσως σε μερικές ομάδες αυτή η χημεία να συμβαίνει φυσιολογικά, αλλά στις περισσότερες δυστυχώς συμβαίνει το αντίθετο.
Είναι θέμα του προπονητή να δημιουργήσει αυτό το σπουδαίο στοιχείο, με την
εφαρμογή συγκεκριμένων δραστηριοτήτων και τεχνικών. Η παρακάτω προσέγγιση μπορεί να βοηθήσει στην βελτίωση της χημείας της ομάδας ως αποτέλεσμα των συναισθημάτων της περηφάνιας, της αφοσίωσης, του σεβασμού και της συνεργασίας.

· Η ομάδα να συμμετέχει σε κοινωνικές εκδηλώσεις, ειδικά σε φιλανθρωπικά σωματεία, σχολεία κ.τ.λ. Η συμμετοχή των αθλητών σε τέτοιες εκδηλώσεις, τους βοηθάει στην δημιουργία «ειδικών δεσμών» μέσα από αξιόλογες εμπειρίες.
· Οι προπονήσεις σε γιορτές και διακοπές είναι ευκαιρία, για δημιουργία ευχάριστης ατμόσφαιρας. Βιώνουν, οι παίκτες χαρούμενες «ομαδικές» στιγμές.
· Τα ταξίδια της ομάδας είναι ευκαιρία «δεσίματος» της ομάδας. Οι παίκτες διασκεδάζουν, μαθαίνουν ο ένας τον άλλον καλύτερα, πλησιάζουν περισσότερο ο ένας τον άλλον, τρώνε μαζί κ.τ.λ. Οι παίκτες ζουν «ομαδικές εμπειρίες» και ζουν καλές στιγμές (ευχάριστες αναμνήσεις).
· Βλέπουν μαζί με τον προπονητή έναν αγώνα στην τηλεόραση, γιορτάζουν μαζί γενέθλια ή ονομαστική γιορτή.
Η ομαδική συνύπαρξη των παικτών, είναι σπουδαίας σημασίας στην δημιουργία της χημείας της ομάδας.
· Οι παίκτες γράφουν τα δυνατά σημεία των συμπαικτών τους και σε ποια χρειάζονται βελτίωση. Αυτές οι προτάσεις μπορεί να είναι ανώνυμες και ο προπονητής ενημερώνει τον κάθε παίκτη χωριστά.
Αρκετοί παίκτες αποδέχονται τις υποδείξεις και συχνά βοηθούν τους συμπαίκτες τους στην βελτίωση του συναισθήματος της αυτοπεποίθησης και στην αύξηση της «ταυτότητας της ομάδας».
· Ζητάμε από κάθε παίκτη να πραγματοποιήσει μια «τυχαία πράξη καλοσύνης» για έναν συμπαίκτη κάθε εβδομάδα. Έτσι οι παίκτες εκτελούν καλές πράξεις συμπεριφοράς και τέλος, λειτουργούν σύμφωνα με τις υποδείξεις των συμπαικτών τους. Αυτές οι ενέργειες βοηθούν στην δημιουργία «θετικών συναισθημάτων» και της συνοχής εντός της ομάδας.
· Ο προπονητής δίνει το δικαίωμα της συμμετοχής των παικτών στον τρόπο λειτουργίας της ομάδας.
Οι παίκτες συμμετέχουν στους κανόνες λειτουργίας της ομάδας. Επίσης, ο προπονητής ακούει τις γνώμες των παικτών, πριν πάρει τις αποφάσεις του. Αυτό αυξάνει το συναίσθημα της «ιδιοκτησίας» των παικτών για την ομάδα, γιατί συμμετέχουν ενεργά στον τρόπο λειτουργίας της ομάδας.
· Εάν κάποιος παίκτης χρειάζεται βοήθεια σε κάποιο προσωπικό θέμα, ο προπονητής ορίζει ένα συμπαίκτη του, ο οποίος θα βοηθήσει τον παίκτη που έχει το πρόβλημα. Η βοήθεια του ενός παίκτη προς τον άλλον σε διάφορα θέματα, προσθέτει περισσότερη αξία στην χημεία της ομάδας. Αυτή η χημεία αυξάνει την εκτίμηση και την κατανόηση μεταξύ των παικτών.

Ίσως αυτές οι ιδέες δεν είναι κατάλληλες για κάθε ομάδα, αλλά σε γενικές γραμμές μπορούν να βελτιώσουν την «χημεία της ομάδας».
Ο προπονητής έχει υποχρέωση να δημιουργήσει συνθήκες κατανόησης, εκτίμησης και θετικών εμπειριών μεταξύ των παικτών.
Ο δρόμος της δημιουργίας του σπουδαίου γνωρίσματος της «χημείας» της ομάδας είναι μακροπρόθεσμος και απαιτητικός.