Η Οργανωτική κουλτούρα σε ομάδες μπάσκετ

Πρόσφατα ο Assistant Coach των Boston Celtics, Kevin Eastman έγραφε στο προφίλ του, στο Twitter: «How important is your organization's culture? Every winning team talks about it. Every losing team wants to change it. » (http://twitter.com/#!/kevineastman/status/46174868382810113)

Organization's culture ή κατά την ελληνική μετάφραση του όρου, Οργανωτική (κατά κάποιους Οργανωσιακή) κουλτούρα. Η έννοια χρησιμοποιείται στο χώρο του Μάνατζμεντ Ανθρώπινου Δυναμικού (Διαχείριση Ανθρώπινων Πόρων, αν προτιμάτε) όπου για αρκετούς ειδικούς του

επιστημονικού πεδίου της Οργανωτικής Ψυχολογίας, αποτελεί το εφαρμοσμένο κομμάτι αυτής.
Η Οργανωτική Ψυχολογία και κατ’ επέκταση το Μάνατζμεντ Ανθρώπινου Δυναμικού αφορούν στην εφαρμογή των αρχών, θεωριών και μεθόδων της ψυχολογίας στον ευρύτερο Οργανωσιακό χώρο συνεισφέροντας στο σχεδιασμό, την οργάνωση, την ηγεσία, τον συντονισμό των πόρων, στη βελτίωση της λειτουργίας των οργανισμών, της απόδοσης αυτών και της ποιότητας ζωής του ανθρώπινου δυναμικού. Παρακάτω θα επιχειρήσουμε μια αναφορά στο τι είναι Οργανωτική κουλτούρα και πως αυτή η έννοια βρίσκει εφαρμογή σε ομάδες καλαθοσφαίρισης.

Σύμφωνα με τους Deal & Kennedy (1982), Οργανωτική κουλτούρα είναι ένα σύνολο άτυπων κανόνων που υπαγορεύει με σαφήνεια πως πρέπει να συμπεριφέρονται οι άνθρωποι τον περισσότερο καιρό και συνήθως χαρακτηρίζεται από τα εξής: Αντιπροσωπεύει την ομαδική λύση για κάποιες καταστάσεις, δεν πρόκειται για κάτι απτό αλλά έχει πολλά παρατηρήσιμα φαινόμενα, συνδέεται με συγκεκριμένες πεποιθήσεις και αξίες οι οποίες εκφράζονται ( ή επιβάλλονται από τον ηγέτη της ομάδας), μέσα από τους 

κανόνες συμπεριφοράς που διέπουν μία οργάνωση.
Κάποιος που έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με μια οργανωτική κουλτούρα, συνήθως παρατηρεί τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο τα άτομα επικοινωνούν μεταξύ τους, αντιλαμβάνεται τους κανόνες αυτής της ομάδας και τη συμπεριφορά των μελών της στο χώρο αυτής.

Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό μιας Οργανωτικής κουλτούρας, είναι οι αξίες που διέπουν αυτή. Με βάση αυτές τις αξίες προτείνονται οι λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ομάδα. Συνήθως αυτές οι λύσεις προτείνονται ή επιβάλλονται από τα ηγετικά στελέχη (Head Coach...) και αντανακλούν τις δικές τους αξίες και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τη ορθή λειτουργία της ομάδας. Αν η προτεινόμενη λύση αποδειχθεί επιτυχής, η αξία πάνω στην οποία στηρίχτηκε μετατρέπεται σε πεποίθηση και ταυτοχρόνως σε βασική παραδοχή, σε κάτι δηλαδή που θεωρείται δεδομένο.

Μια Οργανωτική κουλτούρα χρειάζεται χρόνο για να καθιερωθεί. Το πρώτο καθήκον κάθε νέου μέλους μιας ομάδας, αν θέλει να ενταχθεί γρήγορα ομαλά και να επιβιώσει στους κόλπους της, είναι να μάθει την κουλτούρα της, δηλαδή: « πως λειτουργούν τα πράγματα εδώ». 

Σε κάθε οργάνωση συμβαίνουν κάποια κρίσιμα γεγονότα (μια σύγκρουση μεταξύ προπονητή και παίκτη, μια αδικαιολόγητη απουσία, μια ήττα). Αυτό που χαρακτηρίζει τις παραπάνω καταστάσεις, είναι η έντονη συναισθηματική φόρτιση, άπαντες παρακολουθούν και περιμένουν τι θα γίνει. Οι συμπεριφορές που θα ακολουθήσουν αυτή τη κατάσταση, μπορεί να αποτελέσουν την αφετηρία για τη δημιουργία κάποιου κανόνα στο εσωτερικό της ομάδας, ο οποίος τούδε και στο εξής θα διέπει το εσωτερικό της ομάδας.

Αν, για παράδειγμα, τη σύγκρουση μεταξύ παίκτη και προπονητή ακολουθήσει έντονο ξέσπασμα του προπονητή και παράλληλα σιωπηλή παρακολούθηση των τεκταινόμενων από τα υπόλοιπα μέλη και τέλος ο παίκτης ζητήσει συγγνώμη και παραδοχή του λάθους του, τότε αυτομάτως έχουμε τη δημιουργία ενός νέου κανόνα: « Εδώ δεν μαλώνουμε με τον προπονητή». 

Αν μια αδικαιολόγητη απουσία, περάσει χωρίς κρίσεις και επιπτώσεις, το πιθανότερο είναι ότι στο μέλλον θα συμβούν και άλλα παρόμοια περιστατικά από άλλα μέλη της ομάδας.

Αν στην περίπτωση μια ήττας, συγκληθεί μια κοινή σύσκεψη για τον τρόπο αντιμετώπισης της και η λύση στην οποία θα καταλήξουν αποδειχτεί επιτυχής, θα αναμένεται να επαναληφθεί σε ανάλογη περίπτωση μια τέτοια κίνηση.

Ένας διαφορετικός μηχανισμός δημιουργίας κουλτούρας είναι οι κατευθυντήριες γραμμές και τα πρότυπα που θα δίνουν οι ηγετικές μορφές αυτής.
Όταν οι ομάδες διαμορφώνονται, οι προπονητές –κυρίως- πρέπει να παράσχουν ένα ορατό και με σαφήνεια διατυπωμένο τρόπο σχετικά με το πώς θα πρέπει να δομηθεί και να λειτουργήσει η ομάδα. Καθώς αυτές οι αρχές δοκιμάζονται στην πράξη, κάποιες επιτυγχάνουν και άλλες όχι. Η ομάδα τότε μαθαίνει από την εμπειρία της ποιο τμήμα του συστήματος αρχών και πεποιθήσεων του προπονητή είναι αποτελεσματικό για αυτήν. 

Σε αυτό το σημείο και ο προπονητής με τη σειρά του, πρέπει να διέπεται από διορατικότητα και να συμβάλλει με τον τρόπο που η εκάστοτε κατάσταση απαιτεί, έτσι ώστε η κοινή μάθηση να δημιουργήσει βαθμιαία τις κοινές βασικές παραδοχές.

Το κομμάτι βέβαια της Οργανωτικής Κουλτούρας είναι αρκετά μεγάλο, δεν μπορεί να παρουσιαστεί σε μερικές γραμμές, σε αυτό το άρθρο θελήσαμε να θίξουμε κάποιες εφαρμογές που μπορεί να έχει σε επίπεδο ομάδων καλαθοσφαίρισης. Η προπονητική του μπάσκετ μπορεί να αντλήσει πολλά από το χώρο της Οργανωτικής Ψυχολογίας –και κατ επέκταση του Μάνατζμεντ Ανθρώπινου Δυναμικού, δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως αυτός ο χώρος δανείζεται όρους όπως coaching, Team building, training, για να ονοματίσει και να προσαρμόσει τεχνικές και μεθόδους σε επίπεδο οργανώσεων και εργαζομένων – , αρκεί να γίνει με προσοχή και όχι μέσω μιας copy/paste διαδικασίας.

Το γεγονός ότι , προπονητές σε κορυφαίο επίπεδο όπως ο Coach Eastman, ασχολούνται και εμβαθύνουν σε παρόμοια θέματα, αποδεικνύει, πως πέρα από τις ασκήσεις και τα plays, η προπονητική στο μπάσκετ είναι κάτι πολύ περισσότερο.










Βιβλιογραφία




Deal, T., & Kennedy, A. (1982). Corporate Cultures. Reading, MA: Addison- Wesley.

Schein, E., H. (1990). Organizational culture and leadership. San Francisco: Jos-sey-Bass




ΠΗΓΗ http://www.coachdiamantakos.com/2011/04/blog-post_27.html