Ο αθλητισμός στο περιθώριο, τα ταλέντα στα σκουπίδια

ΠΗΓΗ http://www.ageofbasketball.net/

Το θέμα με το οποίο θα ασχοληθούμε σήμερα μπορεί αρκετούς να τους ξενίσει. Η λογική ερώτηση που προκύπτει από όσα θα ακολουθήσουν είναι: μα καλά, πώς γίνεται η χώρα που το 2004 ήταν 5η στους Ολυμπιακούς, το 2005 ήταν 1η στο Ευρωμπάσκετ, το 2006 ήταν 2η στο Μουντομπάσκετ, το 2007 ήταν 4η στο Ευρωμπάσκετ και το 2008 5η στους Ολυμπιακούς, να κατακρίνει την παραγωγή ταλέντων;

 Όμως, το πρόβλημα, πλέον, στην Ελλάδα είναι τεράστιο. Όσοι από εσάς είχαν την ευκαιρία σε προεφηβική και εφηβική ηλικία να βρεθούν μέσα στις παραγωγικές διαδικασίες του ελληνικού μπάσκετ, θα γνωρίζουν πολλά από αυτά που θα γραφτούν παρακάτω.

Στα όσα θα ακολουθήσουν, αφαιρώ τον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό. Για έναν και μόνο λόγο: μιλάω για τα ταλέντα που χάνονται στις μικρότερες ομάδες, εκείνα που δεν έχουν καν την ευκαιρία μετεγγραφής σε παιδοεφηβική ηλικία σε έναν από τους δύο «αιώνιους». Ολυμπιακός και Παναθηναϊκός είναι γνωστό ότι κάθε χρόνο κάνουν… παιδομάζωμα τα καλύτερα ταλέντα που βρίσκουν αντιμέτωπα στα διάφορα πρωταθλήματα που παίζουν. Το πρόβλημα δεν είναι εδώ, είναι πιο κάτω.

 Ποιο είναι το πρόβλημα; Θεωρώ καλύτερο να στοιχειοθετήσω το θέμα με σημεία, ώστε να είναι πιο ξεκάθαρα. Κι εννοείται ότι όποιος δει κάτι να λείπει, το συμπληρώνει:

- Αρχικά, η δομή του ελληνικού αθλητισμού είναι τελείως λανθασμένη. Μπορεί από αυτό το blog να κατακρίνω (σχεδόν… μέρα παρά μέρα) τους Αμερικάνους, αλλά θα ήμουν ηλίθιος αν δεν τους έβγαζα το καπέλο στο σύστημα παραγωγής ταλέντων που έχουν εισάγει. Ο σχολικός αθλητισμός στην Ελλάδα είναι κάτι μεταξύ ανέκδοτου και δικαιολογίας για… χάσιμο μαθήματος. Στις Η.Π.Α. το σύνολο του αθλητισμού μέχρι τα 18 έτη ελέγχεται από τα σχολεία. Άρα, το να χαθεί ένα ταλέντο, το να περάσει απαρατήρητο είναι πολύ σπάνιο. Όλα τα παιδιά, όταν πάνε σχολείο και φτάσουν σε μια λογική ηλικία (από 7 μέχρι 10 ετών) περνούν από τράιαλς σχεδόν σε όλα τα αθλήματα (εφόσον δεν έχουν δείξει από μικρότερα κλίση σε συγκεκριμένο άθλημα). Εξειδικευμένοι προπονητές και ιατρικές εξετάσεις κρίνουν ποιο άθλημα τους ταιριάζει και σε αυτό τα προωθούν. Σε όποιο σχολείο κι αν πηγαίνουν. Εδώ, για να παίξει κάποιος μπάσκετ (μιας και για μπάσκετ μιλάμε) θα πρέπει οι γονείς του να σκεφτούν σε ηλικία 7-10 ετών ότι καλό θα ήταν το παιδί τους να γυμνάζεται κιόλας. Έτσι μόνο μπορεί κάποιος να αρχίσει να αθλείται, ακόμη και στο τελείως λάθος γι’ αυτόν άθλημα και να μην δοκιμάσει ποτέ στο άθλημα που του
ταιριάζει. Στο σχολείο, δημοτικό, γυμνάσιο και λύκειο, η γυμναστική είναι τελείως υποτιμημένη, λειτουργεί ως παρακμιακό μάθημα, που δεν χαίρει σεβασμού ούτε από την ακαδημαϊκή κοινότητα, ούτε από τους γονείς, ούτε από τους μαθητές, ούτε (το κυριότερο πρόβλημα) από την ηγεσία της παιδείας. Έτσι, έχουμε φτάσει στο σημείο το 70% των Ελλήνων να είναι υπέρβαροι και να έχουν απίστευτα προβλήματα (αυχενικά, κινητικά, κόπωσης, κτλ) πριν καν φτάσουν τα 30. Όταν το παιδί δεν εκπαιδεύεται να αγαπά τον αθλητισμό, δεν θα τον αγαπήσει ποτέ. Άρα, πάρα πολλά ταλέντα, χάνονται επειδή ποτέ δεν τους δόθηκε η ευκαιρία να παίξουν μπάσκετ. Σε όλους σας θα έχει τύχει να πάτε σε κάποιο ανοιχτό γήπεδο και να παίξετε με ένα παιδί που απορήσατε στη συνέχεια γιατί ποτέ «δεν έπαιζε σε ομάδα».

- Συνεχίζουμε στο θέμα μας. Πείτε ότι κάποιος πάει σε ομάδα και μπαίνει στην παραγωγική διαδικασία ταλέντων.Πρώτο πρόβλημα: οι προπονητές. Στις περισσότερες ομάδες προπονητής των παιδοεφηβικών (αλλά και των νεαρότερων ηλικιών) είναι κάποιος… παίκτης του αντρικού της ομάδας. Εκείνος, ίσως έχει σπουδάσει (ή σπουδάζει) στη γυμναστική ακαδημία. Όμως, αν το σκεφτούμε, τι προσόντα έχει στο να δει, να αναπτύξει σωστά και να καλλιεργήσει το ταλέντο ενός 10χρονου, 12χρονου ή 15χρονου παιδιού; Δεν έχει. Μήπως έχει κάνει μαθήματα, σεμινάρια, έχει γυμναστεί στο πώς να αντιμετωπίζει τους νέους; Είναι το ίδιο να γυμνάσεις και να δουλέψεις με έναν 23χρονο και το ίδιο με έναν 12χρονο; Προφανώς όχι. Άρα, τι παραπάνω εχέγγυα παίρνουν αυτά τα παιδιά που δουλεύουν με εφήβους; Απλό, δεν παίρνουν.

- Μήπως οι ομάδες, ή έστω ανά συνοικία, διαθέτουν ψυχολόγο ειδικευμένο σε θέματα αθλητισμού, που να βοηθάει τα παιδιά (μην ξεχνάτε, μιλάμε για την πιο κρίσιμη ηλικία του ανθρώπου, προεφηβική και εφηβική); Ψιλά γράμματα θα πείτε, ενώ πάω στοίχημα ότι οι μισοί χαμογελάσατε και ειρωνικά όταν το διαβάσατε.

- Υπάρχουν γιατροί στις ομάδες που να παρακολουθούν τα παιδιά και να τα προσέχουν, ώστε να λειτουργήσουν θετικά στην ανάπτυξή τους; Όχι μόνο δεν υπάρχουν, αλλά το 90% των παιδιών δεν εξετάζονται ποτέ ούτε καν για καρδιά όσο καιρό παίζουν μπάσκετ. Ευθύνη των ομάδων, της κοινωνίας, αλλά και των γονιών αυτή.

- Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν, είναι και θα είναι οι παράγοντες των ομάδων. Οι άνθρωποι που θεωρούν ένα 15χρονο παιδί κτήμα τους, που πίεσαν ώστε να μην μπορεί ένα παιδί να μετεγγραφεί ελεύθερα (παρά μόνο μετά από δύο χρόνια απραξίας), που προσπαθούν να βγάλουν λεφτά από πιτσιρίκια. Κι εδώ βρίσκεται η μεγαλύτερη σαπίλα του συστήματος. Όλα τα παρακάτω είναι πραγματικά περιστατικά. Τα αναφέρω απλώς επιγραμματικά και χωρίς ονόματα παικτών και ομάδων. Ατάκες του στιλ «εμείς παίκτη στον Παναθηναϊκό δεν δίνουμε, αν σου κάνει πρόταση ο Ολυμπιακός να πας», «θα χαθείς σε μεγάλη ομάδα, κάτσε εδώ, παίξε αντρικό και τότε θα σε δουν και θα πας με μετεγγραφή και λεφτά», «δεν στο δίνω το δελτίο του γιου σου, ανακίνησε θέμα αν θες να δικαιωθείς», είναι καθημερινής βάσης και απευθύνονται σε παιδιά που δεν είναι ούτε 15 χρονών. Ο παραγοντισμός αποτελεί τη μεγαλύτερη μάστιγα στην παραγωγή ταλέντων στην Ελλάδα. Πάρα πολλά παιδιά παράτησαν το μπάσκετ, τις ομάδες τους, μια πιθανότητα καριέρας γιατί απογοητεύτηκαν από το σύλλογό τους, εμποδίστηκαν από το σύλλογό τους, ή δεν προσέχτηκαν από το σύλλογό τους.

- Το θέμα είναι ανεξάντλητο, αλλά κλείνω για σήμερα με μια επιστροφή στην αρχή: το γεγονός ότι το μπάσκετ(και γενικότερα ο αθλητισμός) δεν είναι ενταγμένο στο σχολείο έχει και μία άλλη τεράστια επίπτωση. Στα 16 του (ή στα 17 του, ανάλογα με το σύστημα) το παιδί μπαίνει μπροστά στο δίλημμα: σχολείο ή μπάσκετ.Μόρφωση ή αθλητισμός. Μόνο και μόνο η εκφορά αυτού του διλήμματος είναι τραγική. Καλούμε ουσιαστικά έναν νέο να διαλέξει αν θα έχει παιδεία ή αν θα παίξει μπάσκετ και θα είναι ημιαγράμματος. Το μπάσκετ δεν είναι ενταγμένο στο σχολείο, άρα οι προπονήσεις τρώνε πολύτιμο χρόνο από το διάβασμα και τα φροντιστήρια (άλλη μάστιγα κι αυτή), οπότε ο αθλητής που στα 17 του θα πει «παλεύω να γίνω επαγγελματίας» πρέπει να ξεχάσει κάθε πιθανότητα πανεπιστημαιακής εκπαίδευσης! Τότε μπαίνουν στη μέση χίλια δύο άλλα πράγματα που αποτρέπουν 9 στους 10 εφήβους από τον αθλητισμό. Ένας τραυματισμός ίσως σημάνει καταστροφή στα 20, ίσως να μη βρει συμβόλαιο, ίσως να παραδέρνει μέχρι τα 24-25 στις μικρές κατηγορίες μη μπορώντας να ξεφύγει από την ομάδα του; Όλα αυτά κάνουν τα παιδιά (και κυρίως τους γονείς) να φοβούνται. Άρα, κόβεται ο αθλητισμός. Εδώ έρχεται ξανά το παράδειγμα των Η.Π.Α. που μέσω του σχολικού αθλητισμού έχουν αθλητές-φοιτητές. Άσχετο αν όσοι στην πορεία γίνουν επαγγελματίες μπορεί να αφήσουν τη σχολή τους ή να μην ασχοληθούν ποτέ με αυτό που σπούδασαν. Πάντα είχαν την επιλογή να εξαντλήσουν και τις δύο πιθανότητες: μόρφωση παράλληλα με το κυνήγι της καριέρας. Άρα, στα 22 δεν μένουν ξαφνικά ξεκρέμαστοι, όπως κάποιος αθλητής που δεν θα τα καταφέρει εδώ.