Φως στις σκέψεις ενός σοφού - Dušan Ivković

Του Τακη Πανούλια

Πολύ καιρό τώρα στριφογυρίζουν στο μυαλό μου οι συλλογισμοί του Dusan Ivkovic που έγιναν λέξεις στις πρόσφατες συνεντεύξεις του μετά την κατάκτηση των δυο σπουδαιότερων τροπαίων της φετινής περιόδου. Ο Ivkovic που είναι αναμφισβήτητα από τους κορυφαίους προπονητές του Ευρωπαϊκού μπάσκετ, δεν είναι ποτέ ανιαρός στις συνεντεύξεις του και έχει τον τρόπο να προκαλεί με αυτά που λέει. Μιλάμε κυρίως για την συνέντευξη στην εφημερίδα Goal News. Ο Σέρβος προπονητής μίλησε για πολλά θέματα που αφορούν το άθλημα και τον χώρο του.

Ακόμα και για την σχέση του με τον κουμπάρο του τον Zeljko Obradovic, την πρόοδο της ομάδας του, το pick and roll, την επίθεση flex και πολλά άλλα. Πάνω σε αυτούς τους συλλογισμούς του θα επιχειρήσουμε να βάλουμε λίγο αλατοπίπερο.

Με την υποσημείωση ότι τα λόγια του αποδόθηκαν στην αναπαραγωγή τους, από πολλά μέσα ελαφρώς παραποιημένα, πράγμα που αλλοιώνει το νόημα των λεγομένων του. Ελπίζουμε όσα εμείς διαβάσαμε να έχουν αποδοθεί σωστά.

Το καταραμένο pick and roll

Το pick and roll/pop που ομολόγησε "ότι το παίζουμε όλοι", παρά την αντίθεση που εξέφρασε ο ίδιος σε αυτό, όντως είναι ένα παιχνίδι που παίζεται μεταξύ δύο παικτών όπως είπε. Τα άλλα screen απαιτούν και κάποιον τρίτο για να κάνει την πάσα. Όμως και το give and go είναι ένα παιχνίδι δύο παικτών που παρόλα αυτά έχει την δική του ομορφιά.

Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές κουράζει η υπερβολική χρήση του pick and roll ειδικά αν περιορίζεται μόνο στους δύο παίκτες που συμμετέχουν ή όταν οι υπόλοιποι τρεις δεν ξέρουν να παίξουν σωστά χωρίς την μπάλα. Το ίδιο βέβαια κουράζει και το 1 εναντίον 1 (el solo toro) που χρησιμοποιείται πολλές φορές ειδικά στο NBA.

Σε κάποιο έντυπο γράφτηκε ότι είπε ότι σαν πρόεδρος των προπονητών ζήτησε την απαγόρευση του pick and roll. Δεν ανέφεραν ότι το ζήτησε για τις ηλικίες κάτω των 16 και 19 πράγμα που είναι τελείως διαφορετικό. Σε επίπεδο ανδρών δεν υφίσταται ως συζήτηση. Αυτή είναι η μαγεία των αθλημάτων με μπάλα. Δεν γίνεται κάτι που δεν σου αρέσει ή δεν μπορείς να το αντιμετωπίσεις να ζητάς την "απόσυρση" του. Μπορείς να το αντιμετωπίσεις και να το αχρηστεύσεις.

Προσωπικά στο μπάσκετ μου αρέσουν οι πολλαπλές επιλογές και το πολύπλευρο επιθετικό παιχνίδι όπου το σκορ έρχεται από διαφορετικές καταστάσεις (κάτι σαν το παρακάτω διάγραμμα). Ποιος σε ρώτησε θα μου πείτε. Εντάξει.

Σημειώστε ότι πολλά από τα σουτ (Spot-up) μπορεί να προέρχονται από pick and roll παιχνίδι και έξτρα πάσα.

Κανείς, όμως δεν μπορεί να μην παραδεχθεί ότι το pick and roll/pop είναι παιχνίδι πολύ αποτελεσματικό και έχει πολλές δυσκολίες στην αντιμετώπιση του.

Το πρόβλημα είναι ότι στις νεαρές ηλικίες η διδασκαλία του pick-and-roll είτε απουσιάζει είτε γίνεται με λάθος τρόπο. Επομένως χρειάζεται εδώ ένα πλάνο με ξεκάθαρες αρχές και μέθοδο. Με την σωστή διδασκαλία όλα αυτά τα προβλήματα λύνονται και σε τελική ανάλυση είναι
προβλήματα που υπάρχουν σε όλες τις μορφές επίθεσης.

Αν επέλεγα ηλικία διδασκαλίας του θα έκανα την εισαγωγή του στα 12-14 χρόνια ανάλογα με την προπονητική ηλικία των παιδιών στο μπάσκετ. Όλα αυτά με ένα πλάνο που φροντίζει την σωστή διδασκαλία του για το σύνολο των παικτών.

Ένα σημείο δε που με παραξένεψε είναι η φράση ότι ένας πασάρει και τέσσερις βλέπουν. Φυσικά και πρέπει να βλέπουν οι τέσσερις τον παίκτη που κάνει πάσα. Μάλλον ο coach θα εννοούσε ότι δεν πρέπει να είναι ακίνητοι ή ότι ένας παίκτης απλά κάνει ντρίπλα και οι άλλοι απλά κοιτάνε. Τότε έχουμε πρόβλημα Houston.

Κλείνοντας αυτό το κομμάτι έχω δύο ενστάσεις. Η πρώτη έχει να κάνει με την αναφορά στο pick and roll του Zeljko που καταστρέφει το μπάσκετ. Δεν επιβάλει ο προπονητής του Παναθηναϊκού σε κανέναν να ακολουθήσει τον δικό τρόπο παιχνιδιού. Η δεύτερη με το ότι ο ίδιος χρησιμοποίησε το συγκεκριμένο παιχνίδι κατά κόρον ειδικά με την μπάλα στα χέρια του Σπανούλη ή του Law!

Από το 1990 στο NBA το pick and roll είναι μόδα στο μπάσκετ. Τα πάντα είναι μόδα στο μπάσκετ και ξαναγυρίζουν στο προσκήνιο ειδικά αν κάποιος έχει επιτυχία με ένα συγκεκριμένο σύστημα στην επίθεση ή την άμυνα. Τίποτα όμως δεν είναι εντελώς ίδιο με το προηγούμενο. Η συνεργασία των Stockton και Malone στο pick and roll των Utah Jazz ήταν το έναυσμα.

Το ποσοστό χρήσης του pick and roll ανέβηκε περίπου στο 20-22%. Φέτος για παράδειγμα η Minnesota στο NBA είχε 22.80%(team’s overall offense used on pick-and-rolls), οι Phoenix Suns 22.70% και το San Antonio 20.70%. Οι δύο μονομάχοι των τελικών Miami και Oklahoma City είχαν 14.30% (0.92 πόντοι ανά κατοχή) και 22.10% (0.82 πόντοι ανά κατοχή) αντίστοιχα.

Βέβαια είπαμε δεν παίζουν όλοι το pick and roll με την ίδια ποιότητα. Είπαμε άλλο Stockton / Malone, άλλο Διαμαντίδης /Batiste, άλλο Πανούλιας / Κογκαλίδης.

Οι προπονητές που παίζουν πολύ το pick and roll έχουν ένα πολύ δυνατό επιχείρημα. Σου λένε αφού οι περισσότεροι στο τέλος μιας επίθεσης παίζουμε με το screen στην μπάλα γιατί να μην το κάνουμε από την αρχή της επίθεσης και να χάνουμε τον χρόνο μας.

Μια απλή απάντηση είναι ότι μπορεί να μας συμφέρει να μην (υπέρ)καταναλώσουμε το συγκεκριμένο παιχνίδι, εμφανίζοντας το όταν εμείς επιλέγουμε έχοντας προηγουμένως δοκιμάσει άλλα πράγματα ώστε να έχουμε και άλλες επιλογές. Άλλωστε κάνοντας προηγουμένως κάποιες άλλες συνεργασίες μπορούμε να φέρουμε το pick and roll εκεί που θέλουμε όσον αφορά στο χώρο, στοχρόνο, στους παίκτες που προτιμάμε αλλά και τις συνθήκες που μας ευνοούν.

Θα έχουμε με αυτόν τον τρόπο υποβάλει την άμυνα στην αντιμετώπιση και άλλων συνεργασιών με σκοπό να την αποπροσανατολίσουμε και να την κουράσουμε. Έτσι θα την έχουμε φέρει σε κατάσταση ανισορροπίας. Πως σας φαίνεται αυτή σαν απάντηση. Είμαι σίγουρος ότι μπορείτε να βρείτε όλοι σας ακόμα περισσότερες.

Το σκάκι του flex

"Παίζω τη επίθεση flex από το 1970 γιατί μετατρέπει το παιχνίδι σε μια παρτίδα σκάκι με πολλαπλές επιλογές". Εγώ πάλι λατρεύω την επίθεση shuffle που έχει πολλά κοινά σημεία αλλά πιστεύω ότι είναι περισσότερο αποτελεσματική αφού έχει καλύτερη διάταξη στον χώρο. Θα μου πείτε πάλι ποιος σε ρώτησε εσένα. Έχω ένα ελάττωμα να πετάγομαι εκεί που δεν με σπέρνουν και να εκφράζω την γνώμη μου.

Η επίθεση αυτή "φορέθηκε" πάρα πολύ την εποχή εκείνη γενικότερα και είναι ένας τρόπος επίθεσης (patterned offense)συνεχείας (continuity offense), που βασίζεται στο "flex cut" (κόψιμο στην ρακέτα μετά από screen) και down screens σε μια κατάσταση "pick-the-picker". Παρακάτω βλέπουμε την διάταξη και την βασική κίνηση του flex.

Επιθέσεις σαν αυτή είναι καλές και για μικρές ηλικίες αφού έχουν συνεχή κίνηση, κοψίματα, screen, πασάρισμα και πολλές επιλογές. Αλλά σε κάθε περίπτωση η ποιότητα εκτέλεσης και παικτών καθορίζουν το αποτέλεσμα. Αυτό είναι το βασικό συστατικό για την επιτυχία. Δεν έχει σημασία τι παίζεις αλλά πως το παίζεις δε λένε οι φίλοι μας οι Αμερικάνοι;

Η αλήθεια είναι ότι στα 70’ s οι αμυντικοί είχαν βρει τον μπελά τους στην Ευρώπη, με τέτοια συστήματα προερχόμενα από την πατρίδα του μπάσκετ, πράγμα που δεν ισχύει στην σημερινή εποχή που οι άμυνες είναι πιο εξελιγμένες.

Υπήρξε νέα πρόταση;

Στην συνέχεια ο "Duda" μίλησε για την καινούργια γεμάτη καινοτομίες πρόταση του Ολυμπιακού και την επιτυχία που δεν έγινε τυχαία. Ότι η ομάδα του έπαιξε το πιο μοντέρνο μπάσκετ. "Δημιουργήσαμε κάτι φρέσκο και δώσαμε ζωή σε μια ομάδα που πέθαινε. Πρέπει να εμπιστευτούμε τους νέους παίκτες και να τους βοηθήσουμε να αναπτύξουν τα βασικά τους. Οι μέτριο αμερικανοί δεν βοηθούν στην ανάπτυξη του μπάσκετ".

Όλοι θέλουμε να παίζουν νέοι παίκτες αλλά και τους παλιούς δεν μπορούμε να τους σκοτώνουμε σαν τα γέρικα άλογα ειδικά αν αποδίδουν. Φυσικά οι προπονητές πρέπει να δουλεύουν στα βασικά των νέων και σίγουρα Αμερικάνοι αμφίβολης ποιότητας δεν προσφέρουν τίποτα.

Είναι γνωστό ότι ο Σέρβος προπονητής ζητάει από τις ομάδες του να παίζουν γρήγορα και να πετυχαίνουν σε μεγάλο ποσοστό πόντους από πρωτεύοντα και δευτερεύοντα αιφνιδιασμό (πάνω από 25%). Θέλει ακόμα γρήγορη κίνηση της μπάλας και λιγότερο ντρίπλα (dribble penetration). Όπως είπε χαρακτηριστικά "όταν βρίσκαμε ρυθμό και τρέχαμε μας σταματούσαν μόνο με time outs! Μόνο ο Kazlauskas δεν πήρε στον τελικό γιατί (από)γοητεύτηκε. Με βάση την ποιότητα του παιχνιδιού μας, κερδίσαμε άξια τους δύο τίτλους".

Όλα αυτά ακούγονται καλά και σωστά. Η νέα πρόταση όμως δεν έχει στοιχειοθετηθεί ακόμα και με τα λεγόμενα του κορυφαίου προπονητή. Βέβαια η ομορφιά του κάθε πράγματος εξαρτάται από τη ματιά του παρατηρητή. Ίσως αν μελετήσουμε πιο επισταμένα το παιχνίδι της ομάδας του Ολυμπιακού να βρούμε την ομορφιά του. Πάντως μια νέα θεωρία είναι όμορφη αν είναι προφανής, απλή και αληθινή. Τα νέα πρόσωπα και η ταχύτητα παιξίματος από μόνα τους δεν είναι μια νέα κοσμοθεωρία.

Την άποψη μου ότι η ομάδα αυτή προέκυψε δεν την αλλάζω. Όταν εννοώ προέκυψε για να μην παρεξηγηθώ δεν λέω ότι δεν δούλεψε, το αντίθετο. Σίγουρα δούλεψε και πιθανότητα πολύ. Εννοώ ότι δεν χτίστηκε για να πάρει την Euroleague. Αυτό ούτε σαν ανέκδοτο δεν το έλεγε κανείς στο ξεκίνημα της περιόδου. Αυτό όμως έκανε και την κατάκτηση της μεγάλο επίτευγμα. Η CSKAαν το έπαιρνε θα έλεγες ότι λογικά το πήρε. Αλλά αυτό το απρόσμενο είναι και η ομορφιά των σπορ.

Η βελτίωση του Παπανικολάου… και των άλλων

Εδώ τα πράγματα μιλάνε μόνα τους. Ο Κώστας Παπανικολάου στην εφετινή περίοδο ξεκίνησε με άγχος αλλά στην συνέχεια ξεπέρασε τα προβλήματα του και έδειξε να περνά σε άλλο επίπεδο.

Επίσης δεν χρειάζεται να είσαι πυρηνικός φυσικός για να δεις ότι η ομάδα βελτιώθηκε δραματικά. Σε αυτό βοήθησε και η αλλαγή των ξένων. Το ξεκίνημα ήταν γεμάτο προβλήματα και κανείς δεν προέβλεπε τόσο πετυχημένη κατάληξη. Είχαμε γράψει όμως ότι στη σειρά με την Siena ο Ολυμπιακός έδειξε τα δόντια του.

Η τακτική που ο ίδιος όπως είπε επέλεξε για την αρχή ήταν να μην θέσει συγκεκριμένους στόχους για αν αποφορτίσει τους παίκτες το που πιθανόν να μην άντεχαν το βάρος των συνεχόμενων αποτυχιών. Απαίτησε σκληρή δουλειά όμως και όταν είδε ότι δεν γινόταν τους έθεσε προ των ευθυνών τους.

Η φράση "θα σας κάνω να φτύσετε το γάλα της μάνας" τείνει να γίνει κάτι σαν cult φράση σαν αυτές του Vince Lombardi. Σε κάθε ομάδα, σε κάθε κατηγορία τέτοια πράγματα λέγονται συνεχώς. Δεν μπαίνουν όμως στο Hall of Fame των διάσημων αποφθεγμάτων αν δεν υπάρξει happy end με τίτλους ώστε το κοινό μιας μεγάλης ομάδας να το κάνει προσευχή. Εμένα προσωπικά μου αρέσουν οι αθλητικοί μύθοι οπότε κανένα πρόβλημα. Βέβαια προτιμώ την ομιλία του μεγάλου Al Pacino στοAny Given Sunday!

Οι χαρισματικοί παίκτες

Η αναφορά στην δυσκολία του να προπονείς χαρισματικούς και ταλαντούχους παίκτες είναι σωστή. Δεν είναι εύκολη η καθοδήγηση μια αμάδας από superstars. Οι παίκτες με υψηλό μπασκετικό IQ όντως σε αναγκάζουν να παρουσιάζεις συνεχώς φρέσκες ιδέες, και πρακτικές για να αναπτύσσουν το ταλέντο τους.

Η άποψη που ακούγετε συχνά σε συζητήσεις καφενείου "ότι με αυτούς του παίκτες θα το έπαιρνα και εγώ το πρωτάθλημα″, είναι αστείες. Είναι σαν να λέμε ότι αν διάβαζα και εγώ σαν τον Αϊνστάιν θα διατύπωνα την θεωρία της σχετικότητας. Υπερβολικό ίσως παράδειγμα αλλά γίνεται για να τονίσω την απλοϊκότητα που προσεγγίζεται το επάγγελμα του προπονητή.

Το όνειρο

Ανέφερε ακόμα το όνειρο του είναι να προπονήσει μια ομάδα από πέντε δίμετρους παίκτες, που να τρέχουν το γήπεδο, να πιέζουν ασταμάτητα την μπάλα και να αξιοποιούν τα mismatches. Αποδέχεται ότι είναι σχεδόν αδύνατο να πραγματοποιηθεί. Αφού το λέει ο ίδιος δεν θα προσθέσουμε τίποτε περισσότερο. Άλλωστε δικό του είναι το όνειρο και στα όνειρα δεν μπαίνουν όρια.

Ακόμα…

Στην άποψη του ότι οι παίκτες είναι περισσότερο αθλητικοί από ποτέ κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει. Έτσι στήριξε και την επιλογή του για τον Dorsey. Η επιστήμη του αθλητισμού διαρκώς βελτιώνεται με αποτέλεσμα να έχουμε πολύ καλύτερους αθλητές. Αρκεί να μην ξεχνάμε ότι η τεχνική και η τακτική δεν καλύπτονται πάντα από τα αθλητικά προσόντα.

Συμφωνούμε απόλυτα με το γεγονός ότι δεν είναι απόλυτος στο να δοκιμάσει μια ιδέα στην ροή του αγώνα ακόμα και αν δεν είναι μέσα στο πλάνο του. Καθώς επίσης και για το γεγονός ότι δεν καταπατά τις αρχές του για να διευκολύνει κάποιον παίκτη.

Αυτά για τις σκέψεις του Ivkovic, και σύντομα θα μιλήσουμε και για τον "κουμπάρο", αφού η αλήθεια είναι ότι δεν είναι εύκολο να συνηθίσεις Παναθηναϊκό και ελληνικό πρωτάθλημα χωρίς τον Obradovic…
ΠΗΓΗ http://www.basketblog.gr
http://panoulias.blogspot.gr/