O προπονητής που άλλαξε τον «ρουν» του ΝΒΑ - Ο Φιλ Τζάκσον μέσω των Σικάγο Μπουλς και των Λ.Α. Λέικερς πέρασε το αμερικανικό μπάσκετ σε άλλο επίπεδο

Του Στάθη Δημολά

Στο μυαλό των περισσότερων το ΝΒΑ είναι συνδυασμένο με το θέαμα που προσφέρουν οι υπεραθλητές του μπάσκετ. Τα τελευταία 20 χρόνια, όμως, το ΝΒΑ, στο μυαλό ενός ανθρώπου, είναι περισσότερο κάτι σαν... επιστήμη.
Ο Φιλ Τζάκσον είναι ο πιο επιτυχημένος προπονητής στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, έχοντας κατακτήσει 11 φορές τον τίτλο του πρωταθλητή και φέτος (σημειώση: το θέμα γράφηκε το 2010), στην τελευταία του χρονιά στους πάγκους, φιλοδοξεί να φθάσει στους 12, σημειώνοντας ένα ανεπανάληπτο ρεκόρ, καθώς θα είναι η τέταρτη φορά που κατακτά τρεις συνεχόμενους τίτλους. Η πρώτη ήταν την τριετία 1991-93 με τους Μπουλς, η δεύτερη την περίοδο 1996-98 πάλι με τους «ταύρους» του Σικάγο, η τρίτη ήρθε με τους Λέικερς από το 1999 έως το 2002, ενώ πάλι με τους «Λιμνάνθρωπους» έχει κατακτήσει δύο συνεχόμενες φορές το δαχτυλίδι του πρωταθλητή το 2009 και το 2010.

Οι τίτλοι του Φιλ Τζάκσον «μιλούν» από μόνοι τους για την αξία του 65χρονου (σημείωση: τώρα είναι 68, γεννήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 1945) προπονητή από το Ντίιρ Λοτζ της Μοντάνα, ο οποίος, εκτός από έναν πολυσύνθετο προπονητή, αποτελεί και έναν... ιδιαίτερο χαρακτήρα.
Ο Τζάκσον μεγάλωσε σε «στρατιωτικό» περιβάλλον από Προτεστάντες γονείς που είχαν άκρως εκκλησιαστικό τρόπο ζωής. Ο αθλητισμός ήταν το «μέσο» διαφυγής του από μία ζωή που δεν άρμοζε στον επαναστατικό χαρακτήρα του. Στο γυμνάσιο οδήγησε την ομάδα μπάσκετ του Γουίλιστον σε δύο πολιτειακούς τίτλους, ενώ παράλληλα έπαιζε αμερικάνικο ποδόσφαιρο (φούτμπολ), μπέιζμπολ, ενώ διακρινόταν και στον στίβο.
Τελικά διάλεξε το μπάσκετ και το 1967 οι Νιου Γιορκ Νικς τον επέλεξαν στο Νο 17 του δεύτερου γύρου των ντραφτ. Στη Νέα Υόρκη έμεινε για 11 χρόνια και ως μόνιμος «παγκίτης» κατέκτησε δύο πρωταθλήματα (1970, 1973), αν και στο πρώτο είχε μηδαμινή συμμετοχή λόγω ενός προβλήματος στη μέση. Ηταν ο παίκτης που θα έμπαινε για να παίξει μία δυνατή άμυνα, ένας αναλώσιμος φόργουορντ περιορισμένων δυνατοτήτων.

Το 1980 τερμάτισε την καριέρα του στους Νετς και άρχισε να δουλεύει στο πολυσύνθετο μυαλό του την ιδέα της προπονητικής. Προηγουμένως, είχε εντρυφήσει σε θέματα ψυχολογίας ενώ είχε ασπαστεί και τον Βουδισμό, γεγονός που του προσέδωσε το προσωνύμιο «Ζεν Μάστερ», το οποίο σε ελεύθερη μετάφραση μπορεί να αποδοθεί ως «δάσκαλος του διαλογισμού».
Τα πρώτα του προπονητικά βήματα ξεκίνησαν από το CBA, ενώ έκανε το «αγροτικό» του στο Πουέρτο Ρίκο. Ο απόμακρος χαρακτήρας του αποτελούσε... τροχοπέδη για τους ανθρώπους του ΝΒΑ, οι οποίοι δεν πίστευαν ότι ο Τζάκσον μπορεί να κοουτσάρει μια ομάδα από τον «μαγικό» κόσμο του μπάσκετ. Τελικά, η ευκαιρία του δόθηκε το 1987 όταν ανέλαβε βοηθός προπονητή στους Σικάγο Μπουλς, δίπλα στον Νταγκ Κόλινς. Εκεί, γνώρισε έναν άνθρωπο ο οποίος συνέβαλε τα μέγιστα στην προπονητική εξέλιξη του Τζάκσον. Ο Τεξ Ουίντερ, ο οποίος, επίσης, ήταν βοηθός στους Μπουλς «μύησε» τον νεαρό -τότε- τεχνικό στα μυστικά της περίφημης τριγωνικής επίθεσης, με την οποία στη συνέχεια έκανε θραύση στα παρκέ του ΝΒΑ. Το 1989 ο «Ζεν Μάστερ» ανέλαβε πρώτος τεχνικός στους Μπουλς και σιγά σιγά δημιούργησε μια σπουδαία «αυτοκρατορία», έχοντας βέβαια σπουδαίους παίκτες, όπως ο Τζόρνταν, ο Πίπεν και ο Κούκοτς.
Το 1998 όταν η «αυτοκρατορία» των Μπουλς κατέρρεε, ο Τζάκσον άφησε το Σικάγο, ισχυριζόμενος ότι δίνει τέλος στη καριέρα του. Ωστόσο, έπειτα από έναν χρόνο ξεκούρασης, πήρε ξανά το ρίσκο να αναλάβει μια παραδοσιακή δύναμη. Οι Λος Αντζελες Λέικερς, του ανερχόμενου Κόμπε Μπράιαντ και του Σακίλ Ο' Νιλ, αποτελούσαν την κατάλληλη επιλογή. Εχοντας και πάλι στο πλευρό του τον Τεξ Ουίντερ, οι Λέικερς της δεκαετίας του 2000 έγιναν οι Μπουλς του '90.
Το 2004... αποσύρθηκε ξανά, για να γυρίσει έναν χρόνο αργότερα. Τότε είχαν ακουστεί πολλά για την απόφασή του αυτή, αλλά και για τις σχέσεις του με τον Κόμπε Μπράιαντ. Πλέον, όμως, οι όποιες διαφορές των δύο αντρών έχουν μπει στην άκρη και ο δεύτερος κύκλος του Τζάκσον στους Λέικερς ετοιμάζεται να κλείσει με τον πλέον επιτυχημένο τρόπο.

Οι... Ινδιάνοι και οι πρωτοτυπίες στα τάιμ άουτ
Οι προπονητικές μέθοδοι του Φιλ Τζάκσον ήταν πάντα αντικείμενο συζήτησης. Οχι άδικα, αφού ο έμπειρος τεχνικός πάντοτε προσπαθούσε να μεταδώσει με κάθε τρόπο την προσωπική του ηρεμία και στους παίκτες.
Ως «παιδί των λουλουδιών» και ελεύθερο πνεύμα έζησε μια ζωή γεμάτη από περιπέτειες. Ο ίδιος έχει «αποκαλυφθεί» μέσα από το βιβλίο «Sacred Hoops» (Ιερά στεφάνια), στο οποίο περιγράφει τον τρόπο που βλέπει τη ζωή.
Αρκετές φορές οι αποφάσεις του χλευάστηκαν και αμφισβητήθηκαν. Οπως όταν διακόσμησε το παλιό προπονητήριο των Μπουλς, το «Μπέρτο Σέντερ», με εικόνες της ινδιάνικης κουλτούρας. Φωτογραφίες από έναν λευκό βούβαλο (σημάδι ευτυχίας), μιας κουκουβάγιας (σημάδι ισορροπίας) και μπάλες καλυμμένες με φτερά, είχαν μετατρέψει το «Μπέρτο Σέντερ» σε... ινδιάνικη σκηνή. 'Η όταν επέβαλε στους παίκτες του, στους Λέικερς, να κρατήσουν ενός λεπτού σιγή για τον θάνατο του τραγουδιστή των «Grateful Dead», Τζέρι Γκαρσία.
Ακόμα και ο τρόπος που κοουτσάρει είναι διαφορετικός. Σπάνια εκνευρίζεται, ενώ πάντα δίνει χώρο στους παίκτες του. Σε πολλά τάιμ άουτ τους αφήνει να αποφασίσουν για την επίθεση ή την άμυνα και εκείνος απλώς τους μεταφέρει τη σιγουριά του για την ορθότητα της επιλογής τους. Αλλωστε, αυτός είναι ο σκοπός του.

Με τον αξεπέραστο, Μάικλ Τζόρνταν.
«Το όνειρό μου δεν ήταν απλώς να κατακτήσω τίτλους, αλλά να τους κατακτήσω με έναν τρόπο που θα συνδύαζε τα δύο μεγαλύτερη πάθη μου: το μπάσκετ και την πνευματική εξερεύνηση», τονίζει χαρακτηριστικά στο βιβλίο του.
Υπάρχουν, βέβαια, και αρκετοί που τον θεωρούν απλώς τυχερό, επειδή, τόσο στους Μπουλς όσο και στους Λέικερς συνεργάστηκε με παίκτες πρώτης γραμμής.
Η διαχείρισή τους, όμως, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Για παράδειγμα ο Μάικλ Τζόρνταν ήταν από τους πρώτους αμφισβητίες του στους Μπουλς. Οταν, μάλιστα, ο Τζάκσον είχε επιχειρήσει να τον βάλει στο σύστημα της τριγωνικής επίθεσης, ο «Αιρ Μάικ» είχε... επαναστατήσει, τονίζοντας πως με τον τρόπο αυτό οι Μπουλς ούτε τίτλους θα κέρδιζαν αλλά και ο ίδιος δεν θα σημείωνε τους πόντους που μπορούσε. Τελικά, η ιστορία δικαίωσε τον Τζάκσον για τον οποίο μετέπειτα ο Τζόρνταν (αλλά και όλοι οι υπόλοιποι «αστέρες» των Μπουλς) εκφραζόταν με τον δέοντα σεβασμό.
Στους Λέικερς η κατάσταση ήταν πιο περίπλοκη. Είχε να αντιμετωπίσει τις (αρχικά) ψυχρές σχέσεις των Μπράιαντ - Ο' Νιλ, αλλά και τη δυσπιστία των δύο παικτών προς το πρόσωπό του. Ο Μπράιαντ ήθελε να είναι το απόλυτο αφεντικό στην ομάδα, ο Ο' Νιλ θεωρούσε ότι η ομάδα δεν θα είχε καταφέρει τίποτα χωρίς αυτόν και ο Τζάκσον αναφερόμενος στον Μπράιαντ τόνιζε ότι είναι «ένας παίκτης που κοιτάει μόνο τους αριθμούς του».
Το γεγονός ότι αυτοί οι τρεις πλέον μοιάζουν με... χαρούμενη οικογένεια, πιστώνεται στους λεπτούς χειρισμούς του Τζάκσον, ο οποίος ποτέ δεν έριξε λάδι στη φωτιά, ενώ, ταυτόχρονα, οδηγούσε και τους δύο από επιτυχία σε επιτυχία.

«Είναι εξαιρετικός προπονητής. Ξέρει πώς να συγκεντρώνει τους παίκτες μιας ομάδας σε έναν στόχο», παραδέχθηκε πρόσφατα ο Κόμπε Μπράιαντ.
Η φετινή χρονιά (σημείωση: 2010-2011) αναμένεται να είναι και η τελευταία τους στους πάγκους και ένας δωδέκατος τίτλος θα «έκλεινε» υποδειγματικά την αυλαία της καριέρας του. Αλλωστε, δεν έχει κάτι άλλο να επιδιώξει, ενώ και η χιλιοταλαιπωρημένη μέση του πολλές φορές δεν του επιτρέπει να σταθεί όρθιος παρά μόνο για λίγα λεπτά.Συνδύασε άριστα το μπάσκετ με την πνευματική εξερεύνηση και πλέον θα μπορέσει να ζήσει τη ζωή ενός βετεράνου επαρχιώτη. Βέβαια, όπως έχει πει και ο Αλόνσο Μούρνινγκ: «Ο Τζάκσον είναι τετραπέρατος. Τόσο τετραπέρατος, ώστε να μπορεί να νικά και να κατακτά τίτλους χωρίς καν να εμφανίζεται»...
Ο Φιλ Τζάκσον δεν είναι ο προπονητής που θα πάει πρώτος στο γήπεδο και θα φύγει τελευταίος. Στους Λέικερς, για παράδειγμα, έχει ένα έμπιστο επιτελείο, το οποίο φροντίζει για τα πάντα. Οι Τζιμ Κλίμονς, Μπράιν Σο, Φρανκ Χάμπλεν και Τσακ Πέρσον αποτελούν βασικά συστατικά της άκρως επιτυχημένης συνταγής του Τζάκσον.
*Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην "Καθημερινή" στις 4 Σεπτεμβρίου 2010.

*Ο Τζάκσον έκανε δύο γάμους και έχει ισάριθμα διαζύγια. Απέκτησε πέντε παιδιά και, έως τώρα, έχει επτά εγγόνια. Είχε παραδεχθεί πως, παλαιότερα είχε κάνει χρήση μαριχουάνας και LSD. Πιστεύει πως οι χρήστες μαριχουάνας δεν πρέπει να φυλακίζονται. Τον Μάρτιο του 2011 διαγνώσθηκε με καρκίνο στον προστάτη. Το ανακοίνωσε στους παίκτες του τον Μάιο. Αποφάσισε να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση μετά τα πλέι οφ. Τελικά, στην τελευταία του περίοδο στους πάγκους, δεν κατόρθωσε να πάρει τον δωδέκατο τίτλο του ως προπονητής, Οι Λέικερς σταμάτησαν στους ημιτελικούς των πλέι -οφ της περιφέρειας.

ΠΗΓΗ http://athlitismoska.blogspot.gr