Θεωρητική Προσέγγιση του Κοουτσαρίσματος

Ο πολλαπλός ρόλος του σύγχρονου προπονητή, ως ανθρώπου, επαγγελματία επιστήμονα, δασκάλου, ψυχολόγου, οργανωτή, ηγέτη, συμβούλου, καθοδηγητή, καθιστά το επάγγελμα όλο και πιο απαιτητικό, όσον αφορά τον όγκο δουλειάς αλλά και την ποιότητα και την εξειδίκευσή της.
 Ένας από τους πιο σημαντικούς ρόλους του προπονητή είναι η καθοδήγηση του αθλητή. Καθοδήγηση είναι το σύνολο των ενεργειών που κάνει ένα άτομο για να βοηθήσει άλλους να επιτύχουν δεδομένους στόχους. (Rainer Martens,1993). Διακρίνουμε την καθοδήγηση στην προπόνηση και την καθοδήγηση στον αγώνα. Ο καθοδηγητικός ρόλος του προπονητή στην προπόνηση έχει να κάνει με το περιεχόμενο, την οργάνωση, την τάξη, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της. Ο σκοπός της προπόνησης είναι η ισορροπημένη, αρμονική πνευματική και σωματική ανάπτυξη του αθλητή, με την απόκτηση φυσικής κατάστασης, εκμάθηση τεχνικής, τακτικής και ανάπτυξη ψυχικών δυνατοτήτων. Ο τελικός στόχος της προπόνησης είναι η μεγιστοποίηση της απόδοσης. Καθοδήγηση στον αγώνα είναι μία, κυρίως ψυχολογική, τακτική διαδικασία (συνολική στάση με εκφράσεις, χειρονομίες και λεκτικές οδηγίες) του προπονητή προς τον αθλητή με στόχο την μέγιστη δυνατή επίδοση - νίκη. Την καθοδήγηση στον αγώνα για να την προσεγγίσουμε καλύτερα μπορούμε να την χωρίσουμε χρονικά σε τρεις ζώνες (Δ.Μεσσήνης, 1997.)

Α) Συμβουλές πριν τον αγώνα. 
Σε αυτή την φάση οι οδηγίες είναι περισσότερο τακτικές ψυχολογικές και στηρίζονται σε:
Ανάλυση παιχνιδιού του αντιπάλου, επισήμανση των αδύνατων και δυνατών σημείων του. Τακτικές οδηγίες που αφορούν σημεία, είδος και ένταση των χτυπημάτων σε συνδυασμό βέβαια με τα δυνατά όπλα του αθλητή μας. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε παραδείγματα και στοιχεία από παλαιότερο παιχνίδι των δύο αθλητών. Από την πλευρά της ψυχολογίας, το καθήκον του προπονητή-κόουτς είναι η ενεργοποίηση του δυναμικού απόδοσης του παίκτη και επίτευξη ιδανικού επιπέδου αγωνιστικής διέγερσης. Σε μικρούς ηλικιακά αθλητές, όπου η τεχνική δεν είναι πλήρως αυτοματοποιημένη και παρουσιάζει αστάθεια, τονίζουμε και εφιστούμε την συγκέντρωση στα πιθανά λάθη τα οποία μπορεί να εμφανίσει αθλητής μας.


Β) Καθοδήγηση κατά την διάρκεια του αγώνα. 
Σε αυτή τη φάση οι οδηγίες, οι οποίες δίνονται ανάμεσα στα σετ και στον χρόνο του τάιμ άουτ, βάσει κανονισμών, αφορούν διορθώσεις, τροποποιήσεις και αλλαγές τακτικής. Γίνεται υπενθύμιση των καλών στοιχείων του αθλητή μας τα οποία έφεραν θετικά αποτελέσματα και τονώνεται η ψυχολογία για την συνέχεια.

Γ) Ανάλυση και καθοδήγηση άμεσα μετά το παιχνίδι. 
Σε αυτή τη φάση, η παρέμβαση του κόουτς είναι μία γρήγορη ανάλυση και αξιολόγηση του παιχνιδιού από την τεχνικο-τακτική πλευρά. Συνήθως δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην ψυχολογική ανάταση, όταν έχει ηττηθεί ο αθλητής μας και έχει να παίξει και άλλο παιχνίδι άμεσα. (περίπτωση ομαδικού, διπλού, ατομικού, όμιλοι κλπ.). Η λεπτομερής ανάλυση και αξιολόγηση του αγώνα, που είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της προπονητικής διαδικασίας, είναι καλύτερα να γίνονται αργότερα, με πιο καθαρή σκέψη, απαλλαγμένη από την πιθανή συναισθηματική φόρτιση, απογοήτευση, σωματική κούραση και ψυχική διαταραχή. Μία διαφορετική προσέγγιση των οδηγιών προς τον αθλητή έχει ψυχολογική βάση.

Ο Rainer Martens στο «Προπονητής και αθλητική ψυχολογία» αναφέρει ότι τέσσερα είναι τα στοιχεία της αποτελεσματικής καθοδήγησης:
 α) Τα χαρακτηριστικά του κόουτς. Εμπειρία και ικανότητα να βλέπει ή καλύτερα να προβλέπει, να αναλύει καταστάσεις και προβλήματα, και να δίνει άμεσες και αποτελεσματικές λύσεις. Κατανόηση, να αντιλαμβάνεται και να γνωρίζει την θέση και κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι αθλητές του. Ηγέτης με συνέπεια και επιμονή, για να έχει την αποδοχή και την εμπιστοσύνη των αθλητών του. Αυτοέλεγχο και ηρεμία για να μπορεί με καθαρό μυαλό να επιλέγει τις πιο σωστές λύσεις σε προβλήματα που εμφανίζονται. Ευελιξία και ρεαλιστικότητα ενάντια σε ακαμψία και εσωστρέφεια, για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.
 β) Ο τρόπος της καθοδήγησης. Ο τρόπος της καθοδήγησης είναι άμεσα συνδεμένος με τα χαρακτηριστικά του κόουτς. Ο αθλητής και ο κόουτς, πριν και κατά τη διάρκεια του αγώνα, βρίσκονται σε μια ψυχολογική αλληλεπίδραση. Όσο πιο ομαλή και αρμονική είναι αυτή η σχέση, τόσο καλύτερη και πιο αποτελεσματική η συνεργασία και τόσο πιο καλό το αποτέλεσμα της συνεργασίας αυτής. Το επίπεδο αυτής της σχέσης καθορίζεται , εάν όχι εξ ολοκλήρου, τότε στο μεγαλύτερό του ποσοστό, από τον προπονητή. Σε μία τέτοια σχέση, οι οδηγίες από τον κόουτς είναι σκόπιμο να δίνονται με απλό τρόπο, αργά και καθαρά, με βεβαιότητα και αυτοπεποίθηση. Ήρεμα, με σταθερό τόνο φωνής, χωρίς συναισθηματικές εκρήξεις, μορφασμούς και χειρονομίες. Ο κόουτς δεν πρέπει να είναι αδιάφορος, να εκδηλώνει απογοήτευση ή θυμό. Δεν πρέπει να παρεμβαίνει συνεχώς και να καθοδηγεί τον αθλητή διακόπτοντας την αυτοσυγκέντρωση και τον ειρμό της σκέψης και τον ρυθμό του μέσα στον αγώνα. Σε μία αρμονική, ομαλή σχέση, η μία ματιά, η μία λέξη, η μία κίνηση και η κάθε ενέργεια αποκαλύπτουν και κατευθύνουν την ψυχική κατάσταση, σκέψεις και ενέργειες και των δύο πλευρών, παίκτη και προπονητή αμοιβαία.
 γ) Το είδος των περιστάσεων - περιβαλλοντικοί παράγοντες. Η σημαντικότητα του αγώνα, η κατάσταση του αγωνιστικού χώρου, ο άγνωστος αντίπαλος με ιδιαιτερότητες στα υλικά (λάστιχα) και τις τεχνικές, το οικογενειακό περιβάλλον του αθλητή, η ατμόσφαιρα στην ομάδα και οι σχέσεις του αθλητή με τους συναθλητές του, η χρονική στιγμή διεξαγωγής του αγώνα είναι παράγοντες που επηρεάζουν άμεσα τις συνθήκες διεξαγωγής του αγώνα και κατ' επέκταση την προσέγγιση και καθοδήγηση του κόουτς .
 δ) Τα χαρακτηριστικά των καθοδηγούμενων.

Η χρονολογική αλλά και η προπονητική ηλικία, το φύλο, ο χαρακτήρας με τις ιδιαιτερότητες του κάθε αθλητή κάνουν μοναδική την προσέγγιση και καθοδήγηση από τον προπονητή. Το αγωνιστικό στυλ του αθλητή μας, σε συνδυασμό με την ιδιοσυγκρασία του, διαφοροποιούν το κοουτσάρισμα σε όλους τους τομείς (τεχνικής, τακτικής, ψυχολογίας). Σε μικρής ηλικίας αθλητές, ο κόουτς επιτελεί παιδαγωγικό έργο μεγάλης σημασίας για την πορεία του αθλητή στο ίδιο το άθλημα αλλά και στον τρόπο αντίδρασης και συμπεριφοράς του γενικότερα. Συμπερασματικές σκέψεις - φράσεις. Το σημαντικό δεν είναι η θέληση για τη νίκη αλλά ο δρόμος με τον οποίο οδηγούμαστε σε αυτήν. Η φιλοσοφία με την οποία βλέπει κανείς την ζωή του είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει τις σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους και κατ' επέκταση ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνεί και καθοδηγεί τους αθλητές του. Η καλύτερη δυνατή επίδοση σε έναν αγώνα επιτυγχάνεται μέσα από μία αρμονική σχέση κόουτς και αθλητή. Οι οδηγίες μέσα στον αγώνα από τον προπονητή είναι ενάντια στους κανονισμούς. Μπορούν όμως να φέρουν νίκη ή κάποιες νίκες. Σίγουρα δεν βοηθούν στο να γίνει ένας παίκτης ολοκληρωμένος. Η σωστή καθοδήγηση σε νεαρούς αθλητές (ύφος, ήθος, αγωνιστικότητα, τεχνικές και τακτικές οδηγίες) μέσα σε έναν αγώνα «αφήνει» πολλές φορές πολύ περισσότερα από ατέλειωτες ώρες προπόνησης.

Βιβλιογραφία:

Μεσσήνης Δ. (1997), Επιτραπέζια Αντισφαίριση Από το Α έως το Ω

Κωστόπουλος Ν.(1998), Θεωρία της τακτικής στην Επιτραπέζια Αντισφαίριση

Χ. Τσορμπατζούδης (1995), Ψυχολογία στον Αθλητισμό

Rainer Martens (1993), Προπονητής και αθλητική ψυχολογία

Pavel Slepicka (1988), Psychologie koucovani

Josef Dovalil (1991), Sportovni trenink

Jaroslav Hybner (2002), Stolni tenis

Άρθρο του Κ.Φ.Α. και Περιφερειακού Ομοσπονδιακού προπονητή Σωκράτη Παπασάβογλου
* Το παραπάνω άρθρο έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό "Επιτραπέζια Αντισφαίριση" (Μάϊος 2008, τεύχος 17) στην στήλη "Στα...μονοπάτια της προπονητικής"
ΠΗΓΗ http://www.httf.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=181:2009-04-24-17-56-48&catid=15:2009-04-05-18-18-39&Itemid=40

Αν το επιθυμείτε πατήστε LIKE στην επίσημη σελίδα του Coachbasketball.gr στα  social media και στηρίξτε την προσπάθεια μας H ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΠΑΣΚΕΤ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ...!!!