Προσαρμογή: Μίλτος Χειμωνίδης ,ερασιτέχνης προπονητής ακαδημιών της

Ακαδημίας Καλαθοσφαίρισης Ρεθύμνου

Μετάφραση: Ρένα Χειμωνίδου 9-10-2016

Του JOHN O'SULLIVAN Changing the Game Project Αύγουστος 2016

«Θέλετε από εδώ και πέρα να κερδίζουμε πάντα, σε κάθε αγώνα;»

Αυτό ήταν το ερώτημα που έθεσε στην ομάδα του ο χρυσός Ολυμπιονίκης και προπονητής της γυναικείας ομάδας βόλεϊ των ΗΠΑ, Karch Kiraly, κατά την προετοιμασία τους για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 2014.

«Γιατί μπορούμε, αν το θέλετε», είπε στην ομάδα.

Θα μπορούσαν να επιλέγουν αγώνες με εύκολους αντιπάλους, με υποδεέστερες ομάδες, ή να παίζουν μόνο σε φιλικά γήπεδα. Και λοιπόν; Θα ένιωθαν τότε καμία πρόκληση; Θα λαμβάνανε καμία ώθηση; Μήπως θα έχαναν κάθε ενδιαφέρον;…

Κατά βάθος, κανείς δεν θέλει να κερδίζει σε όλους τους υπόλοιπους αγώνες της ζωής του. Καμιά φορά θα πρέπει και να χάνει, όπως και έγινε στα πλαίσια της προετοιμασίας της ομάδας για το 2014.

Η ομάδα του Kiraly έφτασε να διεκδικήσει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, και αυτό το καλοκαίρι στο Ρίο ήταν ένα από τα φαβορί για το χρυσό, επειδή οι αθλήτριές του έχουν μάθει να μην επαναπαύονται ποτέ και να αγαπούν την πρόκληση. Καμιά φορά χάνουν, αλλά διδάσκονται από την ήττα. Η ερώτηση που έθεσε στην ομάδα του ο Kiraly είναι μία από αυτές που κάνουν συνεχώς στους γονείς οι εκπρόσωποι του «Changing the Game Project»:

«Θέλετε από εδώ και πέρα τα παιδιά σας να κερδίζουν πάντα, σε κάθε αγώνα;».

Φυσικά, η απάντηση είναι όχι. Αντιλαμβανόμαστε ότι η νίκη είναι υπέροχη, αλλά οι νέοι αθλητές διδάσκονται περισσότερα όταν χάνουν, όταν νιώθουν την πρόκληση, όταν ωθούνται. Δεν θέλουμε τα παιδιά μας να αγωνίζονται πάντα με υποδεέστερες ομάδες ή σε εύκολες διοργανώσεις, επειδή τελικά θα βαρεθούν και θα τα παρατήσουν. Πρέπει να νιώσουν ότι προκαλούνται από την διαδικασία. Αυτό μάλιστα είναι όλο το ζουμί της ιστορίας.

Δεν πειράζει εάν τα παιδιά χάσουν, και τα περισσότερα κατανοούν ότι η ήττα είναι μέρος της διδακτικής διαδικασίας.

Δυστυχώς, πολλοί ενήλικες δυσκολεύονται να χωνέψουν την ήττα πολύ περισσότερο από ό,τι τα παιδιά τους. Θυμωμένες μαμάδες και μπαμπάδες από τις κερκίδες τα βάζουν με τα παιδιά τους και με τους διαιτητές/προπονητές/παράγοντες, καθώς και κατά την επιστροφή τους στο σπίτι μετά τον αγώνα.

Προπονητές φωνάζουν και ουρλιάζουν στους αθλητές τους ή, ακόμα χειρότερα, δεν αφήνουν καν κάποια παιδιά να παίξουν στους αγώνες, επειδή φοβούνται την ήττα. Κάποιοι χρησιμοποιούν και σωματική τιμωρία (τρέξιμο, κάμψεις, κλπ), όταν τα παιδιά κάνουν τεχνικά λάθη, αντί να τους διδάξουν πώς να τα αποφύγουν. Ουρλιάζοντας απαιτούν περισσότερη προσπάθεια από παίκτες που τα έχουν δώσει όλα, που όμως δεν έχουν αναπτύξει την τεχνική και δεν γνωρίζουν την τακτική για να πετύχουν το σωστό αποτέλεσμα.

Όταν επισημαίνω σε αυτούς τους προπονητές πως υπάρχει καλύτερος τρόπος, η απάντηση είναι προβλέψιμη: «Η ζωή είναι σκληρή και εγώ δεν πρόκειται να χαϊδεύω αυτά τα παιδιά, τα προετοιμάζω για τον πραγματικό κόσμο».

«Η ζωή είναι σκληρή», απαντώ, «και ο αθλητισμός είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να διδάξουμε στα παιδιά πώς να αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις. Αλλά δεν νομίζετε ότι θα ήταν καλύτερα για αυτά τα παιδιά να αντιμετωπίσουν αυτές τις μελλοντικές δύσκολες καταστάσεις με μια ισχυρή αίσθηση αυτοπεποίθησης και σιγουριάς, αντί να σκεφτούν «την τελευταία φορά που τα κάναμε θάλασσα μάς έβριζαν» ή «τα έκανα θάλασσα και με έστειλαν κατευθείαν στον πάγκο;».

Εξίσου προβλέψιμη είναι η αντίδραση στην ερώτησή μου, εκ μέρους της πλειοψηφίας των προπονητών που είναι πιστοί στο δόγμα «εγώ πάντοτε έτσι λειτουργούσα, έτσι ακριβώς με καθοδηγούσαν και εμένα οι προπονητές μου, εγώ δηλαδή κωλόπαιδο έγινα;» ή απλά αδιαφορία, το πολύ-πολύ ένα σήκωμα των ώμων και ένα κούνημα του κεφαλιού.

Και εμείς, όμως, ως γονείς και προπονητές, συνήθως ορίζουμε την ήττα σαν κάτι που πρέπει να φοβόμαστε και να αποφεύγουμε με κάθε κόστος. Όταν φερόμαστε έτσι, δεν προετοιμάζουμε τα παιδιά για να πετύχουν στο μέλλον, αλλά τα προετοιμάζουμε για ένα μέλλον γεμάτο αγωνίες (επίσης έτσι τα ενθαρρύνουμε να «κλέβουν», αλλά αυτό είναι ένα τελείως διαφορετικό κεφάλαιο).

Υπάρχει ένας καλύτερος τρόπος. Η ήττα μπορεί να γίνει κάτι θετικό αν οριστεί σωστά, ειδικά όσον αφορά τα μικρά παιδιά.

Πιστέψτε με, καταλαβαίνω την πικρή γεύση της ήττας, τόσο ως γονέας όσο και ως προπονητής. Θέλω τα παιδιά μου να είναι επιτυχημένα και εννοείται ότι θέλω να παίζουν δυνατά οι ομάδες μου και να βλέπουν τις προσπάθειές τους να αποδίδουν. Αποθαρρύνομαι όταν βλέπω το στεφάνι μας να δέχεται βροχή τα καλάθια και τους αθλητές μου να ζορίζονται. Θέλω να το διορθώσω. Θέλω να το βελτιώσω. Θέλω να αισθάνομαι καλύτερα μετά το παιχνίδι και συνήθως νιώθω καλύτερα όταν αφήνω την απογοήτευση μου να εκφραστεί. Αλλά τι γίνεται με τα παιδιά; Άραγε τα βοηθάει αυτό;

Υπάρχει ένας καλύτερος τρόπος. Λειτουργεί απίστευτα καλά όταν προπονώ μια ομάδα, και λειτουργεί υπέροχα ως βοήθεια στα ίδια μου τα παιδιά μετά από μια σκληρή ήττα.

Θέτω τρεις απλές ερωτήσεις μετά από μια σκληρή ήττα ή/και μετά από μια απογοητευτική επίδοση:

Τι πήγε καλά στον αγώνα;

Τι χρειάζεται να προσέξουμε περισσότερο;

Γιατί βελτιωθήκαμε επειδή χάσαμε σήμερα;

Έμαθα αυτές τις τρεις ερωτήσεις από τον καλό μου φίλο Dr. Jerry Lynch, συγγραφέα του εξαιρετικού νέου βιβλίου «Ας τα αφήσουμε να παίξουν: Ο σωστός τρόπος να προπονούμε τα παιδιά στη διασκέδαση και την επιτυχία» (Let Them Play: The Mindful Way to Parent Kids for Fun and Success in Sports). Ο Δρ Lynch συμμετείχε σε πάνω από 30 πρωταθλήτριες ομάδες σε κολεγιακό και σε επαγγελματικό επίπεδο, οπότε όταν κάνει μια σύσταση που αφορά τον τρόπο που μπορεί να βοηθηθεί μια ομάδα ή ένας αθλητής, δεν μπορώ παρά να τον ακούσω. Δείτε λοιπόν τον λόγο που λειτουργούν αυτές οι ερωτήσεις.

Τι πήγε καλά στον αγώνα;

Μετά από μια ήττα, πολλοί νεαροί αθλητές περιμένουν να ακούσουν τον εξάψαλμο. Συνήθως αισθάνονται χάλια για την ήττα, ακριβώς όπως και οι γονείς και οι προπονητές τους. Αλλά δεν ήταν λάθος όλα όσα έκαναν. Υπήρξαν και σωστές κινήσεις, και με αυτή την ερώτηση οι αθλητές μαθαίνουν ότι είδαμε όντως κάποια καλά στοιχεία. Έβαλαν κάποια καλάθια, έκαναν κάποια σωστά «κοψίματα» προς το καλάθι, κάποιες στιγμές λειτούργησαν θαυμάσια ως ομάδα. Αντί να εστιάζουμε μόνο σε ό,τι πήγε στραβά, η ερώτηση αυτή βοηθά τα παιδιά να καταλάβουν ότι πολλά πράγματα τα κάνουν σωστά. Αυτό τα βοηθά να νιώθουν ότι βελτιώνονται διαρκώς, και ότι στον αθλητισμό χωράει τόσο η επιτυχία όσο και η απογοήτευση. Επιπλέον, η έρευνα δείχνει ότι οι πιο αποτελεσματικοί προπονητές κάνουν σχεδόν έξι θετικά σχόλια για κάθε ένα αρνητικό. Ποτέ δεν είναι όλα στραβά, οπότε μην αφήνετε τα παιδιά σας να το ξεχάσουν αυτό ποτέ, ρωτώντας τα πρώτα-πρώτα «τι πήγε καλά;».

Τι χρειάζεται να προσέξουμε περισσότερο;

Προφανώς, χάσαμε, άρα δεν πήγαν όλα καλά. Αλλά έτσι είναι ο αθλητισμός, υπάρχει πάντα κάτι που χρειάζεται βελτίωση, έτσι δεν είναι; Συχνά υποτιμούμε την ερώτηση «τι χρειάζεται να προσέξουμε περισσότερο;» όταν κερδίζουμε, και την υπερτιμούμε όταν χάνουμε, οπότε είναι εξισορροπητικό να κάνουμε αυτή την ερώτηση και στις δύο περιπτώσεις. Έχουμε αναγνωρίσει το καλό, τώρα ας αναγνωρίσουμε τα σημεία στα οποία πρέπει να αφιερώσουμε περισσότερο χρόνο στις προπονήσεις μας. Παίξαμε καλή άμυνα ως ομάδα; Πώς είναι η φυσική μας κατάσταση; Λειτουργούμε σωστά μεταξύ μας στην επίθεση; Ως γονέας, μπορείτε να ρωτήσετε τον γιο ή την κόρη σας σε ποια σημεία θα εστιάσει στην προπόνηση αυτή την εβδομάδα ή, ακόμα καλύτερα, τι θα καταφέρει να κάνει εκτός προπόνησης για να βελτιώσει την απόδοσή του/της. Οι αθλητές πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να δέχονται κρίσιμα σχόλια από τους προπονητές τους όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, και είναι πολύ πιο αποτελεσματικό όταν οι προπονητές ζητούν από τα παιδιά να προσδιορίσουν τι χρειάζεται να προσέξουν περισσότερο παρά απλώς όταν τα μαλώνουν στην προπόνηση.

Γιατί βελτιωθήκαμε ως ομάδα ή ως αθλητές επειδή χάσαμε σήμερα;

Εδώ είναι το κουμπί της όλης ιστορίας. Η βελτίωση του αθλητή είναι μια διαδικασία. Είναι μαραθώνιος, δεν είναι σπριντ. Θα υπάρχουν σκαμπανεβάσματα, και το κρίσιμο σημείο είναι να μαθαίνουμε και να βελτιωνόμαστε διαρκώς. Το αποτέλεσμα του αγώνα δεν μπορεί να αλλάξει, αλλά μπορούμε να διαμορφώσουμε το αποτέλεσμα του επόμενου αγώνα μας, καθώς και την προετοιμασία μας για αυτόν. Αυτή η ερώτηση βοηθά τους αθλητές να ορίσουν τι σημαίνει ήττα, και να αναλάβουν προσωπική ευθύνη για την προπόνηση και την προετοιμασία τους για τον επόμενο αγώνα. Για παράδειγμα, η ομάδα σας θα μπορούσε να πει: «Βελτιωθήκαμε, γιατί μάθαμε ότι όταν δεν παίζουμε καλή άμυνα ως ομάδα, τρώμε πολλά καλάθια. Πρέπει να επικεντρωθούμε στην ομαδική άμυνα αν θέλουμε να κερδίσουμε στον επόμενο αγώνα». Ο αθλητής σας θα μπορούσε να πει: «Βελτιώθηκα, γιατί έμαθα ότι πρέπει να είμαι πιο γρήγορος όταν παίζω με αντίπαλο μια καλή ομάδα, οπότε αυτή την εβδομάδα στην προπόνηση θα επικεντρωθώ σε αυτό». Αυτή η ερώτηση ανοίγει την πόρτα σε μια πορεία προς τα εμπρός, βοηθά τους αθλητές να ξεπεράσουν την ήττα, και τους κάνει να αναλάβουν προσωπική ευθύνη για την προπόνησή τους μέχρι τον επόμενο αγώνα.

Τρεις απλές, μαγικές ερωτήσεις που μετατρέπουν τις στιγμές της ήττας σε διδακτικές στιγμές:

Τι πήγε καλά;

Τι χρειάζεται να προσέξουμε περισσότερο;

Γιατί βελτιωθήκαμε ως ομάδα επειδή χάσαμε σήμερα;

Όταν ένας προπονητής κάνει στην ομάδα του αυτές τις τρεις ερωτήσεις, η ήττα δεν είναι πλέον μια τρομακτική στιγμή, αλλά γίνεται μια διδακτική στιγμή. Δημιουργείτε μια ισχυρότερη σύνδεση με τους αθλητές σας, κάνετε την ήττα παρελθόν, και στρέφετε την προσοχή των αθλητών σας στον τρόπο που θα τους κάνει να νιώσουν καλύτερα. Κυρίως δε, τους δείχνετε ότι αυτό το γεγονός το περνάτε μαζί. Οι αθλητές σας θα σας ευγνωμονούν για τη στάση σας.

Γονείς, όταν κάνετε αυτές τις τρεις ερωτήσεις υπενθυμίζετε στα παιδιά σας ότι αυτό που μετράει είναι η διαδικασία, όχι μόνο το αποτέλεσμα. Τα βοηθάτε να αναλάβουν την ευθύνη για τη βελτίωσή τους και να επικεντρωθούν τόσο στα δυνατά όσο και στα αδύναμα σημεία τους. Επίσης, με αυτόν τον τρόπο δείχνετε στα παιδιά σας ότι αυτό το γεγονός το περνάτε μαζί, είτε είναι καλό είτε είναι κακό είτε είναι άσχημο. Έτσι μαθαίνουν τα παιδιά σας ότι δεν χαίρεστε απλώς να τα βλέπετε να κερδίζουν, αλλά ότι χαίρεστε να τα βλέπετε να παίζουν!

Την επόμενη φορά που θα χάσει η ομάδα σας, πάρτε μια βαθιά ανάσα και κάνετε αυτές τις τρεις μαγικές ερωτήσεις. Θα είστε ευτυχείς που τις κάνατε.

Το ίδιο και τα παιδιά σας…

Διαβάστε ακόμα: Τα 4 μεγαλύτερα προβλήματα του νεανικού αθλητισμού σήμερα

Περισσότερα για το «Changing the Game Project» εδώ: https://changingthegameproject.com

Όσοι προπονητές και κηδεμόνες ενδιαφέρονται να «αλλάξουν το παιχνίδι», ας δουν και αυτό το κανάλι: Positive Coaching Alliance: Positive Coaching Alliance Mini-Documentary

Δικός σας, Μιλτιάδης Χειμωνίδης Ιούλιος 2019

Αν το επιθυμείτε πατήστε LIKE στην επίσημη σελίδα του Coachbasketball.gr στο facebook και στηρίξτε την προσπάθεια μας H ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΠΑΣΚΕΤ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ...!!!