Ένα σωστό ξεκίνημα για τους μικρούς αθλητές

Επιμέλεια: Μίλτος Χειμωνίδης, Ακαδημία Καλαθοσφαίρισης Ρεθύμνου

Μετάφραση: Ρένα Χειμωνίδου, Ιούνιος 2019

Πρωτότυπο: https://changingthegameproject.com/starting-your-athletes-the-right-way/ Του John O'Sullivan – 29/5/2014

(Η πρώτη επαφή και η πρώτη εντύπωση ενός παιδιού από ένα άθλημα καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το αν το παιδί θα ερωτευτεί το άθλημα. Όπως λέει ο μεγάλος μπασκετμπολίστας Steve Nash, όταν του χάρισαν την πρώτη του μπάλα και άρχισε να παίζει σε οργανωμένη ομάδα για πρώτη φορά στα 13 του χρόνια, «Ένιωσα σαν να απέκτησα έναν καινούργιο κολλητό».

            Πολλοί σημερινοί μεγάλοι αθλητές ξεκίνησαν να παίζουν στον δρόμο ή στο πάρκο με φίλους. Παλιότερα, σχεδόν όλες οι ευκαιρίες για μια πρώτη επαφή δίνονταν στα παιδιά με ένα αυθόρμητο παιχνίδι στον δρόμο, όπου το περιβάλλον άφηνε το περιθώριο στα παιδιά να εκφράζονται όπως θέλουν, να αποτυγχάνουν χωρίς επιπτώσεις και να αποδέχονται το παιχνίδι με τον δικό τους τρόπο, στον δικό τους χρόνο. Δυστυχώς, όπως όλοι ξέρουμε, αυτό σπάνια συμβαίνει πια. Τα πάντα είναι πια οργανωμένα. Το παιχνίδι το αντικατέστησε η προπόνηση. Οι ενήλικες φτιάχνουν τους κανόνες και ελέγχουν τα πάντα.

            Το περιβάλλον της πρώτης επαφής που προσφέρουμε στα παιδιά μας συχνά τα απογοητεύει.

            Ο επίσημος προπονητής ποδοσφαίρου της UEFA A Mark O’Sullivan (απλή συνωνυμία),ο άνθρωπος πίσω από το FootBlogBall, προτείνει σε προπονητές και γονείς κάποιους τρόπους για να διασφαλίσουν πως η πρώτη επαφή του παιδιού με τον αθλητισμό θα είναι υπέροχη. Καλή ανάγνωση!)

Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν κοινός τόπος να βγαίνουμε και να παίζουμε στις αλάνες αυθόρμητα και χωρίς περιορισμούς. Έπειτα γίναμε ενήλικες και θέλουμε πια να ελέγχουμε το παιχνίδι και να το οργανώνουμε. Ξεχάσαμε το παιδί μέσα μας.

          Όσον αφορά τον σχεδιασμό και την διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος κατάλληλου για τα παιδιά, η φωνή των ίδιων των παιδιών είναι αυτή που ακούγεται λιγότερο. Αυτό είναι ένα από τα βασικότερα μειονεκτήματα της σημερινής οργανωμένης προπόνησης για αρχάριους. Τώρα όλη η εξουσία και η λήψη αποφάσεων εναποτίθεται στα χέρια του ενήλικα προπονητή.

Έρευνες έχουν δείξει ότι η παραχώρηση κάποιου συγκεκριμένου βαθμού αυτονομίας στα παιδιά μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά ως προς την ανάπτυξη βασικών στοιχείων του χαρακτήρα τους και ως προς την ευημερία τους. Ακόμα και σε αυτό το πρώιμο στάδιο, η αίσθηση της ομαδικότητας και η αυτοεκτίμηση ακμάζουν όταν ο προπονητής κάνει το παιδί μέτοχο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Ένας προπονητής που έχει πραγματικά γνώση και ταλέντο συνεργάζεται με το παιδί ώστε να κάνει το παιχνίδι κατάλληλο, συναφές και διασκεδαστικό. Από τη στιγμή που το παιδί νιώσει ασφάλεια στο περιβάλλον του, αρχίζει να παίρνει πρωτοβουλίες, να επινοεί παιχνίδια μέσα στα παιχνίδια ώστε να βρει λύσεις στα ζητήματα που προκύπτουν, τα οποία τα βλέπει και ως πρόκληση και ως διασκέδαση.

Η πρώτη επαφή του παιδιού με ένα άθλημα καθορίζει τον λόγο που τα παιδιά ξεκινούν τον αθλητισμό και τον λόγο που τον συνεχίζουν. Σε αυτό το αναπτυξιακό στάδιο, υπάρχει η ανάγκη για την εμπειρία του «εδώ και τώρα». Τα παιδιά βρίσκονται εκεί για να παίξουν και όχι για να προπονηθούν. Η πρώτη επαφή είναι μια μεγάλη πύλη προς μια νέα ευκαιρία. Θα πρέπει να εστιάζουμε στον σχεδιασμό δραστηριοτήτων που αποβλέπουν στη διασκέδαση, που ενέχουν οι ίδιες κίνητρα για συμμετοχή και που προσφέρουν άμεση χαρά. Ακριβώς όπως συμβαίνει όταν τα παιδιά παίζουν. Το άθλημα/παιχνίδι πρέπει ουσιαστικά να ανήκει σε αυτά.

Η υποστήριξη εκ μέρους των γονέων είναι κατά κύριο λόγο συναισθηματική και πρακτική. Εσείς χρειάζεται να μεταφέρετε τα παιδιά σας εκεί που πρέπει να βρίσκονται, όποτε χρειάζεται να βρίσκονται εκεί. 

Και το μόνο που χρειάζεται το παιδί να ακούσει από εσάς σε αυτή την ηλικία είναι: 

              «Πολύ χαίρομαι να σε παρακολουθώ να παίζεις».

Όσον αφορά τον προπονητή, στην πρώτη επαφή δεν είναι πολύ σημαντική η βαθιά γνώση διαφόρων τακτικών ή συστημάτων του παιχνιδιού. Προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η ικανότητα να «διαβάζεις» το κάθε παιδί, να το αντιμετωπίζεις ως μοναδική προσωπικότητα και να δημιουργείς ευκαιρίες διασκέδασης και μάθησης.

       Με απλά λόγια, αν δεν είναι διασκεδαστικό δεν έχει νόημα!

Ο ΣΤΟΧΟΣ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΟΠΟΥ ΤΟ ΕΚΑΣΤΟΤΕ ΑΘΛΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΟ ΝΑ ΣΥΜΒΕΙ, ΕΝΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΟΠΟΥ ΑΥΤΟ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ.

Παλιότερα οι παίκτες αναπτύσσονταν μέσω πολλών ωρών αυθόρμητου παιχνιδιού. Ήταν καθημερινό φαινόμενο τα παιχνίδια στους δρόμους της γειτονιάς. Εκεί μάθαινες νέες δεξιότητες, κόλπα και τερτίπια. Στα παιχνίδια αυτά έπαιρναν μέρος παιδιά διαφόρων ηλικιών, δεν υπήρχε διαιτητής και η μόνη στιγμή που εμφανιζόταν ενήλικας ήταν για να σε φωνάξει να έρθεις για φαγητό. Στους δρόμους, για να παραφράσουμε τον Νομπελίστα Σάμιουελ Μπέκετ, μαθαίναμε να χάνουμε, και να χάνουμε καλύτερα.

Ο Μπέκετ αναφέρει:

Πάντα προσπάθεια. Πάντα αποτυχία. Δεν πειράζει. Προσπάθησε ξανά. Απότυχε ξανά. Απότυχε καλύτερα.

         

Ωστόσο, η αφετηρία των παιδιών δεν ήταν να παίξουν ένα πραγματικό άθλημα. Τα πρώτα βήματα που έκαναν στον δρόμο τα έκαναν με σκοπό να βγουν να παίξουν. Το περιβάλλον τα οδηγούσε αναπόφευκτα να παίξουν τελικά κάποιο άθλημα – ποδόσφαιρο, μπάσκετ, όποιο και να ήταν αυτό. Ο δρόμος ικανοποιούσε τη φυσική παιδική επιθυμία για ολιστική μάθηση. Κάνοντας παρέα με τα άλλα παιδιά, ανέπτυσσαν διάφορες δεξιότητες και γνώσεις. Ιδιότητες όπως η κοινωνική ενσωμάτωση και ο σεβασμός συνέβαλλαν στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και της ευεξίας καθώς το παιδί ένιωθε όλο και πιο ασφαλές μέσα στο περιβάλλον του, συνεπώς ενδιαφερόταν ενεργά και εμπλεκόταν στα τεκταινόμενα όλο και περισσότερο. Αυτό του πρόσφερε ανεξαρτησία και κάποιον έλεγχο επί της ίδιας του της μάθησης.

Σήμερα, που οι μέρες της αυθόρμητης άθλησης ανήκουν στο παρελθόν -τη θέση της πήρε η οργανωμένη προπόνηση και οι ομάδες των συλλόγων-, επαφίεται στην καλή θέληση προπονητών και γονέων η δημιουργία ενός αυθεντικού εκπαιδευτικού συστήματος για τα δικά τους παιδιά. Αυτό μπορούμε να το καταφέρουμε εφόσον:

• Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να διαμορφώνουν και να αναπτύσσουν το παιχνίδι ενόσω παίζουν. Αυτό, άλλωστε, είναι κάτι που τα παιδιά το κάνουν αυθόρμητα.
• Ρωτάμε τα παιδιά ποια παιχνίδια θα ήθελαν να παίξουν. Μπορούμε να προτείνουμε να συμπεριλάβουν μια μπάλα στο παιχνίδι τους.
• Φροντίζουμε να παρέχουμε ένα φυσιολογικό ανταγωνιστικό περιβάλλον που τα ενδυναμώνει αντί να τα καταπιέζει, πράγμα που με τη σειρά του προάγει τη φυσική κινητοποίησή τους.
• Θεωρούμε τον αθλητισμό ως ευκαιρία για την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων.
• Θεωρούμε τα λάθη ως κομμάτι της μαθησιακής διαδικασίας. Τα παιδιά έχουν την ανάγκη να είναι ελεύθερα να κάνουν λάθη μέσα σε ένα περιβάλλον όπου δεν υπάρχει ο φόβος της αποτυχίας. Ένα ακατάλληλο περιβάλλον καταστρέφει την αυτοπεποίθηση, συνεπώς και τη δυνατότητα για μάθηση. Το σωστό περιβάλλον, αντίθετα, ενισχύει την αυτοπεποίθηση και βοηθά τη μαθησιακή διαδικασία.
• Εξασφαλίζουμε τη μικρότερη δυνατή επέμβαση εκ μέρους των ενηλίκων, αλλά και τη μεγαλύτερη δυνατή ενθάρρυνσή μας!

Τα παιδιά που τους επιτρέπεται να οργανώνονται από μόνα τους και να μαθαίνουν μέσω των προσωπικών τους ανακαλύψεων γίνονται ενθουσιώδη παιδιά. Είναι πρόθυμα να παίρνουν ρίσκα, να ξεπερνούν τα όρια της γνώσης τους και διψάνε να μάθουν ακόμα περισσότερα πράγματα. Ποτέ δεν πρέπει να υποτιμούμε την ικανότητα ενός παιδιού να μαθαίνει γρήγορα σύνθετες κινήσεις και συστήματα παιχνιδιού, εφόσον του έχουμε εξασφαλίσει το κατάλληλο περιβάλλον.

Κυρίως, όμως, ποτέ δεν πρέπει να υποτιμούμε τη σημασία που έχει το γεγονός ότι το περιβάλλον της πρώτης επαφής του παιδιού με το άθλημα πρέπει να είναι φτιαγμένο από το ίδιο το παιδί, και όχι δημιουργημένο για να βολεύει τις ανάγκες, τις αξίες και τις προτεραιότητες των ενηλίκων.

Μίλτος Χειμωνίδης, προπονητής Ακαδημίας Καλαθοσφαίρισης Ρεθύμνου 2019

Αν το επιθυμείτε πατήστε LIKE στην επίσημη σελίδα του Coachbasketball.gr στο  facebook και στηρίξτε την προσπάθεια μας H ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΠΑΣΚΕΤ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ...!!!